ÇEKİMSİZ FİİLLER :

DİKKAT : Çekimsiz fiiller daima temel fiilden önce yer alır.

1. Çekimsiz fiilden sonra gelen temel fiil her zaman YALIN durumundadır.

2. Çekimsiz fiiller mastar olarak yani to’ dan sonra kullanılmaz.

3. Olumsuz ya da soru cümlesi kurarken çekimsiz fiilden yararlanılır.

4. Olumsuz cümlede not ile birleşir, soru cümlesinde öznenin önüne gelir.

I can not go. (Gidemem.)
Can I go? (Gidebilir miyim?)

5. Çekimsiz fiiller de diğer yardımcı fiiller gibi not ile kaynaşırlar (can't, won't, mustn't vb.). Yalnızca may, had berter, would, rather, would sooner not ile kaynaşmaz.

6. Çekimsiz fiillerden bazılarının geçmiş zaman biçimi yoktur.

CAN

1. YETERLİLİK :
Bu çekimsiz fiil en yaygın olarak yeterlilik göstermede kullanılır ve Türkçe’ye -edebilir olarak çevrilir.

I can go. (Gidebilirim).
I can’t go. (Gidemem.)
Can you go? (Gidebilir misin?)
Can’t you go? (Gidemez misin?)
Where can you go? (Nereye gidebilirsin?)

Can çekimsiz fiilinin geçmiş zaman biçimi vardır ve could olarak kullanılır.
Bunun dışında her tense için aynı anlama gelen be able to yapısı kullanılır.

I am able to go. - I am not able to go.
Are you able to go? - Aren't you able to go?
I will be able to go. - I was able to go.
I have been able to go.

2.  İZİN İSTEME / VERME:
Can çekimsiz fiili soru yapısındaysa izin isteme, düz cümledeyse izin verme anlamında kullanılır.
Can I go? (Gidebilir miyim?)
Can she go too? (O da gidebilir mi?)
İzin isteme anlamında ikinci tekil ve çoğul şahıslarla (you) kullanılmaz, çünkü izin isteği zaten bu şahıslara yöneltilmektedir.
You can go. (Gidebilirsin, izin verilmiştir.)
You can't go (Gidemezsin, izin verilmemiştir.)

3. OLASILIK :
Bu anlamda daha çok may çekimsiz fiili tercih edilmesine rağmen, can de kullanılabilir.
Can it rain tonight? (Bu gece yağmur yağabilir mi?)
it can even snow tonigh. (Bu gece kar bile yağabilir.)
What can happen? (Ne olabilir?)
Anything can happen. (Her şey olabilir.)

4.  RİCA :
Bu anlamda would ve could kullanımı daha nazik kabul edilirse de, can de rica anlamında kullanılabilir.
Can you teli me the time, please. (Bana saati söyleyebilir misiniz?)

COULD

1. Could çekimsiz fiili can'in geçmiş zaman biçimi olarak kullanılır ve geçmiş zamanda yeterlilik gösterir.
I could run fast when I was young. (Gençken hızlı koşabilirdim.)

2. İzin anlamında could yalnızca soru cümleleriyle kullanılır. İzin vermek için kullanılması pek yaygın değildir. Hem gerçek geçmiş zaman anlamıyla, hem de şimdiki zamanda kullanılır.
Could we go now? (Şimdi gidebilir miyiz?)
Could we go yesterday? (Dün gidebilir miydik?)

3. Could çekimsiz fiili farazi (gerçekleşmesi beklenmeyen) olarak şimdiki zamanda, gerçek olarak da geçmiş zamanda olasılık gösterir.
I could beat him now. (Onu şimdi yenebilirim. Ama...)
I could beat him tten. (Onu o zaman yenebilirdim/yenebiliyordum.)

4. Could çekimsiz fiili rica ederken nazik bir ifade olarak çok sık kullanılır.
Could you tell me the time, please? (Saati söyler misiniz, lütfen?)
Could you pass the bread, please? (Lütfen ekmeği uzatabilir misiniz?)